“Tinh giảm” tuyệt “tinh giản”?
Trên báo mạng hiện nay, hai từ tinh sút và tinh giản (gắn với ngã ngữ biên chế) được sử dụng gần như tương đương. Chẳng hạn, báo Bình Định năng lượng điện tử ngày 29.2.2008 có bài xích dùng từ tinh bớt (Tinh giảm biên chế, sao khó thế?); nhưng ngày 9.8.2016, lại có bài dùng từ tinh giản (Cần tàn khốc tinh giản biên chế).
Bạn đang xem: Tinh giản là gì
Điều này có thể bắt nguồn từ các việc hai từ tinh giảm và tinh giản có ý nghĩa và âm phát âm khá sát nhau. Thậm chí, các cuốn từ bỏ điển giờ Việt còn ghi dìm hai từ bỏ này là một. Chẳng hạn, từ bỏ điển tiếng Việt (Hoàng Phê nhà biên, 1992) ghi thừa nhận tinh giảm là 1 trong những dạng khẩu ngữ của tinh giản. Ở trang 977, cuốn từ điển này ghi: “tinh giảm đg. (kng.). Tinh giản. Tinh bớt biên chế” (kng. Là quy ước viết tắt của tự khẩu ngữ được đặt tại đầu cuốn từ điển trên).
Tinh giảm và tinh giản tức là gì? Đây hồ hết là phần lớn từ gốc Hán. Tinh có một nét nghĩa là “vật chất đã được trừ dồn phần tạp xấu” (như trong các từ tinh túy, tinh luyện); giảm có một nét nghĩa “trừ giảm đi” (như vào gia giảm, giảm thiểu); giản gồm một nét nghĩa là “lược bớt” (như trong giản lược, giản yếu).
Tinh giảm có thể hiểu là “trừ bớt cho tinh, gọn”. Còn tinh giản có thể hiểu là “lược bớt cho tinh, gọn”. Nhì từ này có ý nghĩa tương đương. Nói phương pháp khác, đó là hai từ bỏ đồng nghĩa, do đó, hoàn toàn có thể sử dụng sửa chữa cho nhau. Thế nhưng, đâu là nét khác nhau giữa hai từ này?
Vấn đề nằm ở vị trí giảm với giản. Hai hình vị cội Hán này gần như được Việt hóa. Vào đó, bớt được Việt hóa tại mức độ sát như cao nhất và dĩ nhiên, cao hơn nữa giản. Cho nên, trong tiếng Việt hiện nay đại, giảm tất cả thể vận động như một từ bỏ đơn hòa bình (có thể nói sút cho tôi mười ngàn nhé. Nhiều người còn nhầm giảm là 1 trong những từ thuần Việt). Trong lúc đó, giản là 1 hình vị phụ thuộc, kĩ năng hoạt động hòa bình là rất tiêu giảm (không ai nói tôi giản bỏ bố trang sách ko đọc).
Xem thêm: Điểm Danh Top 5 ' Nóc Nhà Của Thế Giới &Apos; Everest, Nóc Nhà Của Thế Giới
Vì thế, lúc đi thuộc tinh, tổ hợp tinh giảm tạo nên cảm hứng “nôm na” hơn tinh giản. Chắc rằng đây là nguyên nhân khiến tác trả Từ điển tiếng Việt nhận định rằng tinh sút là dạng khẩu ngữ của tinh giản.