TÂY TIẾN VÀ VIỆT BẮC

Những ý chính:

Khái quát chung về Quang Dũng, Tố Hữu và hai bài thơ Tây Tiến, Việt Bắc

+ Quang Dũng là gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca kháng chiến chống Pháp, với hồn thơ hào hoa, lãng mạn thấm đượm tình đồng bào đồng chí. “Tây Tiến” là bài thơ hay nhất, tiêu biểu nhất của Quang Dũng. Bài thơ được tác giả viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh khi ông đã xa đơn vị Tây Tiến một thời gian.

+ Tố Hữu là nhà thơ lớn của dân tộc, thơ của ông song hành cùng những chặng đường của cách mạng Việt Nam. Bài thơ “Việt Bắc” là một thành công đặc biệt trong đời thơ Tố Hữu. Tác phẩm vừa là bản tình ca về tình cảm cách mạng – giữa đoàn cán bộ miền xuôi với nhân dân Việt Bắc, vừa là bản hùng ca về cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ mà vẻ vang của dân tộc.

Hai đoạn trích được trích từ hai bài thơ đều tái hiện vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận, tuy nhiên mỗi nhà thơ lại có những cách tò mò, cách biểu lộ riêng .

Trình bày cảm nhận về hình ảnh 2 đoàn quân Tây Tiến và Việt Bắc

Đoạn thơ trong bài thơ “Tây Tiến”

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tócQuân xanh màu lá dữ oai hùm”.

Cái bi thương của người lính được gợi lên từ ngoại hình ốm yếu, tiều tụy, đầu trọc, da dẻ xanh như màu lá .

+ Sở dĩ người lính Tây Tiến đầu trọc da xanh là do hậu quả của những tháng ngày hành quân vất vả vì đói và khát, là dấu ấn của những trận sốt rét ác tính.

+ Hình ảnh “ đoàn binh không mọc tóc ” không phải là loại sản phẩm của trí tưởng tượng mà nét vẽ này xuất phát từ 1 hiện thực trong đời sống của người lính Tây Tiến : họ phải cạo trọc đầu để giảm bớt những phiền phức trong hoạt động và sinh hoạt ở rừng và để tạo thuận tiện trong đánh trận ; có khi những cái đầu không mọc tóc kia là hậu quả của những trận sốt rét liên miên nơi rừng thiêng nước độc. Và dù hiểu theo cách nào thì đó cũng là hình ảnh gợi lên sự gian nan thiếu thốn, khắc nghiệt của cuộc chiến tranh. Tuy nhiên với cách diễn đạt độc lạ của QD, người lính TÂY TIẾN hiện lên không tiều tụy, nhếch nhác mà quả cảm, ngang tàng. Nói về họ, QD vẫn dùng từ “ đoàn binh ” – gợi cảm giác về 1 đội ngũ phần đông, hừng hực khí thế .+ Hình ảnh “ quân xanh màu lá ” ở đây hoàn toàn có thể hiểu là màu xanh áo lính hay màu xanh của lá ngụy trang khiến cho cả doàn quân xanh màu lá. Nhưng theo mạch thơ có lẽ rằng còn nên hiểu đây là câu thơ miêu tả khuôn mặt xanh lè, gầy yếu vì sốt rét rừng, vì đời sống kham khổ. Ở đây, cách diễn đạt của của QD khá tinh xảo khi miêu tả đoàn quân “ xanh màu lá ” chứ không phải xanh lè, người lính do đó mà như hài hòa cùng với vạn vật thiên nhiên, ốm mà không yếu, ốm mà vẫn tươi tắn, vẫn tràn trề sức sống .Đặc biệt, tích hợp từ “ dữ oai hùm ” gợi cho người đọc thấy trên khuôn mặt xanh lè, gầy ốm của người lính vẫn toát lên vẻ kinh hoàng, kiêu hùng của những con hổ nơi rừng thiêng. Hình như, ở miền đất hoang sơ, huyền bí có bóng hổ rình rập, rình rập đe dọa với “ cọp trêu người ” thì người lính cũng có “ oai hùm ” kinh hoàng, uy nghi để tương khắc và chế ngự và thắng lợi .

“Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnhSốt run người vầng trán ướt mồ hôi”(“Đồng chí” – Chính Hữu)

“Giọt giọt mồ hôi rơiTrên má anh vàng nghệAnh vệ quốc quân ơiSao mà yêu anh thế”.Nguyễn Thị Hoài Lệ -Trang 58(“Cá nước” – Tố Hữu).

Sau này một nhà thơ trẻ thời kì kháng chiến chống Mĩ cũng viết về căn bệnh sốt rét rừng của những người lính bằng những vần thơ tê tái :

“Nơi thuốc súng trộn vào áo trậnCơn sốt rừng đi dọc tuổi thanh xuân”.

+ Thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ trái chiều giữa ngoại hình ốm yếu và tâm hồn bên trong đã làm nên khí chất can đảm và mạnh mẽ của người lính. “ Không mọc tóc ” là cách nói ngang tàn rất lính, hóm hỉnh đùa vui với khó khăn vất vả khó khăn của mình .+ Thể hiện qua cách dùng từ Hán Việt “ đoàn binh ”. Chữ “ đoàn binh ” chứ không phải “ đoàn quân ” đã gợi lên được sự can đảm và mạnh mẽ quái đản của sự hùng dũng. Ba từ “ dữ oai hùm ” gợi lên hình dáng oai phong lẫm liệt, oai của chúa sơn lâm. Qua đó ta thấy người lính Tây Tiến can đảm và mạnh mẽ làm chủ tình hình, làm chủ núi rừng, kìm hãm mọi khắc nghiệt xung quanh, đạp bằng mọi khó khăn. “ mắt trừng ” là đôi mắt dữ tợn, căm thù, can đảm và mạnh mẽ, nung nấu quyết đoán làm quân địch hoảng sợ .

“Mắt trừng gửi mộng qua biên giớiĐêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”.

+ “ Mắt trừng gửi mộng qua biên giới ” là đôi mắt thao thức về quê nhà TP.HN, về một dáng kiều thơm trong mộng. Mộng và mơ gửi về hai phía của chân trời : biên giới và TP.HN .

Xem thêm: Một Số Biện Pháp Làm Tốt Công Tác Chủ Nhiệm Lớp, Một Số Biện Pháp Làm Tốt Công Tác Chủ Nhiệm

Người lính Tây Tiến không chỉ biết cầm súng cầm gươm theo tiếng gọi của non sông mà giữa bao nhiêu gian khổ, thiếu thốn trái tim họ vẫn rung động, nhớ nhung về vẻ đẹp của Hà Nội: đó có thể là phố cũ, trường xưa… hay chính xác hơn là nhớ về bóng dáng của những người bạn gái Hà Nội yêu kiều, diễm lệ. Đó chính là động lực tiếp thêm sức mạnh để họ vững vàng tay súng, sẵn sàng cống hiến, hi sinh để bảo vệ Tổ Quốc, vì mục tiêu lí tưởng cao đẹp: “Quyết tử cho Tổ Quốc quyết sinh”, quyết chiến thắng để được trở về với người con gái có lẽ cũng đang ngóng trông mình nơi chiến trường.