Hoàng tụy

GS Hoàng Tụy nhận giải thưởng “Giáo dục” từ bỏ tay bà Nguyễn Thị Bình - nguyên phó quản trị nước CHXHCN VN, quản trị Quỹ văn hóa Phan Châu Trinh - năm 2011 - Ảnh: TT

Những câu chuyện về toán học tập của Ba luôn luôn cuốn hút, làm tôi coi tuyến đường làm toán là chuyện khá tự nhiên và thoải mái của đời mình. Ông kể về bên toán học tập Galoa mất năm 19 tuổi nhưng đã nhằm lại đến đời đại số Galoa hấp dẫn tới nấc là hồi đó, tôi đã coi Galoa là thần tượng và mong ao chỉ việc sống mang lại 18-19 tuổi nếu làm cho được cái gì tất cả ý nghĩa.

Có mọi lúc tôi mong mỏi mình sẽ nghiên cứu loại toán học tập trừu tượng như thế nào đó, vì đơn giản dễ dàng nghe thương hiệu nó thấy là lạ. Khi vào đại học, cha có khuyên răn tôi phát âm mấy cuốn sách về tối ưu. Ngôi trường tôi lúc đó không tồn tại ngành buổi tối ưu, yêu cầu tôi đành chọn ngành "điều khiển tối ưu", nghĩ về nó sát với buổi tối ưu, mà lại rồi thực chất hoàn toàn khác là về phương trình vi phân.

Lần trước tiên tôi nghiên cứu về buổi tối ưu là năm 1996, khi mà áp dụng các thuật toán buổi tối ưu để giải những bài toán điều khiển đã trở thành hướng đi chính trong định hướng điều khiển. Đó cũng chính là thời điểm định hướng điều khiển ra khỏi sự bế tắc do bị lạc phía trước đó. Đó là lần đầu tiên tôi được học tập "lát cắt Tụy" nhưng mà ông làm ra quãng thời gian tôi ra đời.

Người bạn rất tốt của tôi với là người hợp tác ký kết với tôi mang lại tận hôm nay Pierre Apkarian (GS Viện Onera-Cert, Pháp) lúc này đã nói với tôi: "Sao lại có tác dụng hay và rất dị được như vậy?" (ý nói về "lát cắt Tụy"). Từ đó, tôi gồm được thời cơ để thao tác làm việc với Ba, được học giải pháp suy nghĩ, tiếp cận các vấn đề mới. Một trải nghiệm tuyệt vời ít ai bao gồm được.

Thời gian đó, Ba thân thiết tới những bài toán buổi tối ưu cạnh tranh không lồi với kết cấu đặc biệt. Những bài toán điều khiển cũng thuộc lớp đó. Thời đó đâu bao gồm liên lạc với VN dễ ợt bằng thư điện tử như bây giờ. Phương tiện chủ yếu để liên lạc với ông là fax những sự việc quan tâm, rồi sau đó gọi điện thoại để trao đổi.

Điện thoại quốc tế khi đó khôn xiết đắt, nhưng mà rất như mong muốn là Trường đh Tổng hòa hợp Nagoya khu vực tôi làm việc ở Nhật cho phép dùng dễ chịu nếu như bàn về công việc. Trong một thời hạn khá dài, đa số ngày nào tôi cũng gọi điện đến ông. Các bài nghiên cứu chung cùng với ông đã mang lại tôi một trí thức về buổi tối ưu hóa với tạo bước ngoặt cho bé đường nghiên cứu và phân tích của mình.

Năm 1997, Pierre và tôi vẫn viết bài bác "Quy hoạch lõm trong kim chỉ nan điều khiển" đăng ngơi nghỉ số quan trọng của tạp chí buổi tối Ưu toàn thể (J. Of Global Optimization) lưu niệm 70 năm sinh nhật ông. Theo ý tưởng của Ba, trong bài bác đó công ty chúng tôi chỉ ra rằng hầu hết những việc khó trong kim chỉ nan điều khiển đều có thể quy về vấn đề quy hoạch lõm nhưng mà ông đã đưa ra năm 1964, hơn thế nữa nữa chúng có cấu trúc đặc biệt và theo nguyên tắc rất có thể giải quyết được bằng những thuật toán chỉ dẫn trong cuốn sách của Konno (GS Đại học công nghệ Tokyo) - Phan Thien Thach (anh rể tôi và nhỏ rể ông) - Hoang Tuy, xuất bạn dạng năm 1997.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tặng ngay hoa chúc mừng GS Hoàng Tụy nhân sinh nhật ông 90 tuổi năm 2017 - Ảnh: TTXVN

Sau đó, tôi cùng Pierre còn có rất nhiều bài báo khác về phương pháp giải những vấn đề khó trong điều khiển và tinh chỉnh dựa trên triết lý tối ưu 1-1 điệu mà tía đưa ra trong những năm 1999-2002. Ít ai biết là có bài bác báo đăng nghỉ ngơi IEEE Transactions on Wireless Communications, trong số những tạp chí số 1 thế giới về media không dây, dùng trọn vẹn thuật toán buổi tối ưu solo điệu của ông đã làm được giải bài bác báo hay duy nhất (best paper) của tạp chí đó năm 2009.

Năm 2002, bố sang thao tác với trường tôi cùng Viện Riken nghỉ ngơi Nagoya (Nhật Bản), cũng để thăm con cháu (con gái tôi sinh thời điểm cuối năm 2001). Hình ảnh đáng nhớ tốt nhất là đi đâu ông cũng có loại laptop SONY Vaio phổ cập ở vn thời đặc điểm đó vừa khổng lồ vừa nặng, khác hoàn toàn với một số loại Vaio gọn nhẹ thông dụng ở Nhật. Ông có cái máy vi tính quá nặng nề nhọc đó so cùng với cỡ bạn tầm thước của ông đi mọi nơi.

Sau mấy chục năm, đồng nghiệp của mình lúc này vẫn nhớ hình ảnh "choáng nhất" là một trong những người bên trên 75 tuổi rồi cơ mà lúc nào cũng miệt mài gõ LaTex (cách viết cách làm toán trên máy tính) để viết các bài báo khoa học. Rồi anh "choáng hẳn" trong khi thấy ông bảo anh chỉ mang đến ông giải pháp lập trình trên Matlab (ngôn ngữ lập trình tính toán), để khi về VN ông ao ước tự lập trình cho những thuật toán của mình.

Ông không bao giờ ngừng thao tác làm việc và dứt học hỏi. Thời điểm đó ở tuổi 75 mà ông nói khát vọng nghiên cứu của chính mình cũng hệt mấy chục năm ngoái đây. Ông muốn trở nên tân tiến các thuật toán tối ưu của ông để giải các bài toán của hình học fractal (hỗn loạn), sự việc mà theo ông sẽ khai thác được những nghiên cứu và phân tích của ông về lý thuyết hàm thực cách đó hơn 40 năm. Ông bảo tôi phát âm những bài xích ông ra mắt về hình học tập fractal.

Năm 2008, lúc đã kế bên 80, ông nói cùng với tôi với anh rể là định lý tô pô cực tiểu - cực to (topological minmax theorem) ông giới thiệu năm 1974 là trong những viên ngọc sáng sủa của đời có tác dụng khoa học tập của ông, và ông bảo chúng tôi tìm cách phát triển và ứng dụng. Cách đó không lâu, GS Baggio Ricceri tín đồ Ý nói với tôi rằng bài bác báo của ông trong lĩnh vực này (viết năm 2008) là một kiệt tác.

Tôi bao gồm nói với GS Ricceri là tôi tất cả đọc kỹ bài báo kia và cảm nhận của tôi là vẻ đẹp của toán học chắc chỉ cho vậy, bởi vì tôi không thấy có kết quả mạnh cùng với cách chứng minh đẹp như thế bao giờ. Nói một phương pháp nôm mãng cầu là định lý đó giúp chúng ta đưa được nhiều bài toán về tối ưu phi đường rất khó khăn giải sang bài toán dễ giải. Trong triết lý điều khiển, người ta gọi đó là quy trình S (S-procedure), được giới thiệu từ những năm 60 của vậy kỷ trước. Nếu giải quyết được quy trình đó thì giải theo thông tin được biết bao câu hỏi khó độc nhất vô nhị của kim chỉ nan điều khiển.

Để có bài báo đăng sống tạp chí về tối Ưu cục bộ năm 2012, công ty chúng tôi đã sửa không dưới 50 lần trong thời gian 2010-2011. Ông cố gắng thử bí quyết này, sửa bí quyết kia, làm một người trẻ hơn ông 37 tuổi như tôi cũng buộc phải gồng mình bắt đầu theo kịp. Có thời điểm tôi chưa kịp hấp thụ được phần đa thứ ông vừa chỉ dẫn thì ông sẽ đưa biện pháp mới.

Vâng, như bố đã nói trong hội nghị kỷ niệm 90 năm ngày sinh của ông năm 2017, những thành công trong khoa học của ông là tác dụng của cuộc trường chinh trong khoa học bởi tất cả sức lực lao động và sự mê say trong sáng. Hãy sống hết mình với đều đam mê và thành công sẽ đến, dù các lúc có thể muộn màng.

Nếu ai hỏi bao giờ thấy tự hào về bố mình nhất, có lẽ đó là ở họp báo hội nghị kỷ niệm 80 năm ngày sinh của ông sinh sống Rouen (Pháp), lúc GS Kojima từ bỏ Đại học công nghệ Tokyo thuộc đồng nghiệp đang quỳ trước ông nhằm tri ân những góp sức của ông trong lĩnh vực tối ưu. Nếu khách hàng từng sống sinh sống Nhật thì vẫn hiểu ý nghĩa sâu sắc của hành vi đó là cầm nào".

Xem thêm: Bài Viết Bài Tập Làm Văn Số 6 Lớp 7 Đề 1, Please Wait

TTO - sáng sủa 19-7, lễ viếng gs Hoàng Tụy ban đầu tại bên tang lễ quốc gia. Thủ tướng tá Nguyễn Xuân Phúc cùng Phó thủ tướng mạo Vũ Đức Đam đến từ sớm ngóng vào viếng.