PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN HÀM SỐ BẬC NHẤT

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM HÀM SỐ BẬC NHẤT

1. Định nghĩa hàm số bậc nhất: 

Hàm số bậc nhất là hàm số tất cả dạng (y = ax + b,,left( a e 0 ight)) .

Bạn đang xem: Hàm số bậc nhất có dạng

2. Sự trở nên thiên của hàm số bậc nhất:

+ Tập xác định: (D = R) 

+ Hàm số (y = ax + b,,left( a e 0 ight)) đồng biến hóa khi (a > 0) cùng nghịch biến khi (a

Vậy hàm số đề nghị tìm là (y = - 2x + 4).

d) Đường thẳng d  đi qua (Nleft( 2; - 1 ight)) nên ( - 1 = 2a + b).

Và (d ot d" Rightarrow 4.a = - 1 Leftrightarrow a = - frac14). Bởi đó: (b = - frac12).

Vậy hàm số phải tìm là (y = - frac14x - frac12).

Ví dụ 2. Cho hai đường thẳng (d:,,y = x + 2m) và (d":,,y = 3x + 2) (m là tham số).

a) chứng minh rằng hai tuyến đường thẳng d, d’ cắt nhau và tìm tọa độ giao điểm của chúng.

b) Tìm m để bố đường thẳng d, d’ và (d"":,,y = - mx + 2) phân biệt đồng quy.

Giải

a) Ta có (a_d = - 1 Rightarrow a_d" = 3) suy ra hai tuyến đường thẳng d, d’ cắt nhau.

Tọa độ giao điểm của hai đường thẳng d, d’ là nghiệm của hệ phương trình: (left{ eginarrayly = x + 2m\y = 3x + 2endarray ight. Leftrightarrow left{ eginarraylx = m - 1\y = 3m - 1endarray ight.)

Suy ra d d’ cắt nhau tại điểm (Mleft( m - 1;3m - 1 ight)).

b) Vì ba đường thẳng d, d’, d’’ đồng quy buộc phải (M in d""), vì chưng đó:

(3m - 1 = - mleft( m - 1 ight) + 2 Leftrightarrow m^2 + 2m - 3 = 0 Leftrightarrow left< eginarraylm = 1\m = - 3endarray ight.)


+ Với (m = 1) ta có cha đường trực tiếp là (d:,,y = x + 2;,,d":,,y = 3x + 2;,,d"":,,y = - x + 2) sáng tỏ và đồng quy tại (Mleft( 0;2 ight)). + Với (m = - 3) ta có (d" equiv d"") suy ra (m = - 3) không vừa lòng yêu cầu bài bác toán.

Vậy (m = 1) là giá bán trị phải tìm.

Ví dụ 3. mang lại đường trực tiếp (d:,,y = left( m - 1 ight)x + m) với (d":,,left( m^2 - 1 ight)x + 6).

a) Tìm m để hai đường thẳng d, d’ song tuy nhiên với nhau.

b) Tìm m để đường thẳng d cắt trục tung tại Ad’ cắt trục hoành trên B sao mang lại tam giác OAB cân tại O.

Giải

a)

+ Với (m = 1), ta tất cả (d:,,y = 1;,,d":,,y = 6) do đó hai đường thẳng này tuy vậy song cùng với nhau.

+ Với (m = - 1) ta có (d:,,y = - 2x - 1;,,d":,,y = 6) suy ra hai đường thẳng này giảm nhau trên (Mleft( - frac72;6 ight))

+ Với (m e pm 1) khi đó hai tuyến đường thẳng trên là thứ thị của hàm số hàng đầu nên tuy nhiên song với nhau khi và chỉ khi (left{ eginarraylm - 1 = m^2 - 1\m e 6endarray ight. Leftrightarrow left{ eginarraylleft< eginarraylm = 1\m = 0endarray ight.\m e 6endarray ight. Leftrightarrow left< eginarraylm = 1\m = 0endarray ight.)


Đối chiếu cùng với điều kiện (m e pm 1) suy ra (m = 0.)

Vậy (m = 0)và (m = 1) là giá chỉ trị bắt buộc tìm.

b) Ta bao gồm tọa độ điểm A là nghiệm của hệ (left{ eginarrayly = left( m - 1 ight)x + m\x = 0endarray ight. Leftrightarrow left{ eginarraylx = 0\y = mendarray ight. Rightarrow Aleft( 0;m ight))

Tọa độ điểm B là nghiệm của hệ (left{ eginarrayly = left( m^2 - 1 ight)x + 6\y = 0endarray ight. Leftrightarrow left{ eginarraylleft( m^2 - 1 ight)x + 6 = 0\y = 0endarray ight.,,left( * ight))

Rõ ràng (m = pm 1) hệ phương trình (*) vô nghiệm.

Với (m e pm 1), ta có (left( * ight) Leftrightarrow left{ eginarraylx = frac61 - m^2\y = 0endarray ight. Rightarrow Bleft( frac61 - m^2;0 ight))

Do đó tam giác OAB cân tại O ( Leftrightarrow left| m ight| = left| frac61 - m^2 ight| Leftrightarrow left| m - m^3 ight| = 6 Leftrightarrow left< eginarraylm - m^3 = 6\m - m^3 = - 6endarray ight. Leftrightarrow m = pm 2,,left( tm ight))


Vậy (m = pm 2) là giá bán trị buộc phải tìm.

Dạng toán 2. Xét sự thay đổi thiên với vẽ vật thị của hàm số bậc nhất.

Ví dụ 4. Lập bảng biến hóa thiên và vẽ thứ thị của các hàm số sau:

a) (y = 3x + 6) b) (y = - frac12x + frac32)

Giải

a) Tập xác định (D = R).

Vì (a = 3 > 0) suy ra hàm số đồng trở thành trên R .

Bảng biến đổi thiên:

 

*

Đồ thị hàm số (y = 3x + 6) đi qua (Aleft( - 2;0 ight);,,Bleft( - 1;3 ight)).

 

*

b) Tập xác định (D = R)

Vì (a = - frac12

Đường thẳng (y = - 2) song song với trục hoành và giảm trục tung trên điểm tất cả tung độ bằng -2.

 

*

b) Đường thẳng (y = 2x - 3;,,y = - x - 3) cắt nhau tại (Aleft( 0; - 3 ight).)

Đường thẳng (y = - x - 3;,,y = - 2) cắt nhau trên (A"left( - 1; - 2 ight)).

Đường thẳng (y = 2x - 3;,,y = - 2) cắt nhau tại (A""left( frac12; - 2 ight)).

Ví dụ 6. Cho thiết bị thị hàm số tất cả đồ thị (left( C ight)) như hình vẽ.

 

*

a) Hãy lập bảng biến chuyển thiên của hàm số trên (left< - 3;3 ight>).

b) Tìm giá trị lớn số 1 và nhỏ nhất của hàm số trên (left< - 4;2 ight>).

Giải

a) Bảng trở nên thiên của hàm số trên (left< - 3;3 ight>)

 

*

b) Dựa vào trang bị thị hàm số đã đến ta có: (mathop max limits_left< - 4;2 ight> y = 3 Leftrightarrow x = - 4;,,mathop min limits_left< - 4;2 ight> y = 0 Leftrightarrow x = 2)

Dạng toán 3. Đồ thị của hàm số cất dấu trị tuyệt đối (y = left| ax + b ight|).

Phương pháp giải toán: Vẽ vật thị (left( C ight)) của hàm số (y = left| ax + b ight|) ta có tác dụng như sau:



+ đem đối xứng đồ gia dụng thị (left( C ight)) ở bên dưới trục hoành qua trục hoành.

Ví dụ 7. Vẽ trang bị thị của các hàm số sau:

a) (y = left{ eginarrayl2x,,khi,,x ge 0\ - x,,khi,,x Vẽ đường thẳng (y = - x - 2) trải qua hai điểm (Aleft( 0; - 2 ight);,,Cleft( - 2;0 ight)) và rước phần đường thẳng phía bên trái của trục tung.


Cách 2: Đường thẳng (d:,,y = x - 2) đi qua (Aleft( 0; - 2 ight);,,Bleft( 2;0 ight)). Khi ấy đồ thị của hàm số (y = left| x ight| - 2) là phần con đường thẳng d nằm bên buộc phải của trục tung cùng phần đối xứng của nó qua trục tung.

 

*

b) Đồ thị (y = left| left ight|) là gồm phần:

+ không thay đổi đồ thị hàm số (y = left| x ight| - 2) ở phía trên trục hoành.

+ rước đối xứng phần thiết bị thị hàm số (y = left| x ight| - 2) ở phía bên dưới trục hoành và lấy đối xứng qua trục hoành.

 

*

Ví dụ 9. Cho vật dụng thị (left( C ight):,,y = 3left| x - 2 ight| - left| 2x - 6 ight|)

a) Vẽ vật thị (left( C ight)).

b) Tìm giá chỉ trị lớn số 1 và nhỏ dại nhất của hàm số bên trên với (x in left< - 3;4 ight>).

Giải

a) Ta có (y = left{ eginarraylx,,khi,,x ge 3\5x - 12,,khi,,2 Vẽ đường thẳng (y = 5x - 12) đi qua nhị điểm (Bleft( 3;3 ight);,,Cleft( 2; - 2 ight)) và đem phần mặt đường thẳng nằm trong lòng của hai đường thẳng (x = 2;,,x = 3).


Vẽ mặt đường thẳng (y = - x) đi qua hai điểm (Oleft( 0;0 ight);,,Dleft( - 1; - 1 ight)) với lấy phần mặt đường thẳng phía trái của đường thẳng (x = 2).

 

*

b) phụ thuộc đồ thị hàm số ta có: (mathop max limits_left< - 3;4 ight> y = 4 Leftrightarrow x = 4;,,mathop min limits_left< - 3;4 ight> y = - 2 Leftrightarrow x = 2)

Dạng toán 4. Ứng dụng của hàm số bậc nhất trong chứng tỏ bất đẳng thức với tìm giá trị nhỏ dại nhất, béo nhất.

Phương pháp giải toán: 

Cho hàm số (fleft( x ight) = ax + b) và đoạn (left< alpha ;eta ight> subset R). Lúc đó, đồ dùng thị của hàm số (y = fleft( x ight)) trên (left< alpha ;eta ight>) là 1 trong đoạn thẳng nên ta có một số tính chất:

(eginarraylmathop max limits_left< alpha ;eta ight> fleft( x ight) = max left fleft( a ight);fleft( b ight) ight\\mathop min limits_left< alpha ;eta ight> fleft( x ight) = min left fleft( a ight);fleft( b ight) ight\\mathop max limits_left< alpha ;eta ight> left| fleft( x ight) ight| = max left ight\endarray)


Ví dụ 10. Cho hàm số (fleft( x ight) = left| 2x - m ight|). Tìm m để giá chỉ trị lớn số 1 của (fleft( x ight)) trên (left< 1;2 ight>) đạt giá bán trị bé dại nhất.

Giải

Dựa vào các nhận xét trên ta thấy (mathop max limits_left< 1;2 ight> fleft( x ight)) chỉ hoàn toàn có thể đạt được tại (x = 1) x=1 hoặc (x = 2).

Như vậy giả dụ đặt (M = mathop max limits_left< 1;2 ight> fleft( x ight)) thì (M ge fleft( 1 ight) = left| 2 - m ight|) và (M ge fleft( 2 ight) = left| 4 - m ight|).

Ta có: (M ge fracfleft( 1 ight) + fleft( 2 ight)2 = frac 2 - m ight2 ge frac2 = 1)

Đẳng thức xảy ra khi và chỉ khi (left{ eginarraylleft| 2 - m ight| = left| 4 - m ight|\left( 2 - m ight)left( m - 4 ight) ge 0endarray ight. Leftrightarrow m = 3)

Vậy giá bán trị nhỏ nhất của M là 1, đã có được chỉ lúc (m = 3).

Ví dụ 11. Cho hàm số (y = left| sqrt 2x - x^2 - 3m + 4 ight|). Tìm m để giá chỉ trị lớn nhất của hàm số y là nhỏ dại nhất.


Giải

Gọi (A = max y). Ta để (t = sqrt 2x - x^2 Rightarrow t = sqrt 1 - left( x - 1 ight)^2 ), do kia (0 le t le 1).

Khi kia hàm số được viết lại là (y = left| t - 3m + 4 ight|) cùng với (t in left< 0;1 ight>), suy ra:

(A = mathop max limits_left< 0;1 ight> left| t - 3m + 4 ight| = max left - 3m + 4 ight ight ge fracleft2) Áp dụng bất đẳng thức giá chỉ trị tuyệt đối hoàn hảo ta có: (left| - 3m + 4 ight| + left| 5 - 3m ight| = left| 3m - 4 ight| + left| 5 - 3m ight| ge 1)

Do đó(A ge frac12), đẳng thức xảy ra khi (m = frac32).

Vậy giá trị yêu cầu tìm là (m = frac32).

Ví dụ 12. Cho a, b, c trực thuộc (left< 0;2 ight>). Chứng minh rằng: (2left( a + b + c ight) - left( ab + bc + ca ight) le 4)

Giải

Viết bất đẳng thức lại thành (left( 2 - b - c ight)a + 2left( b + c ight) - bc - 4 le 0)


Xét hàm số bậc nhất: (fleft( a ight) = left( 2 - b - c ight)a + 2left( b + c ight) - bc - 4) với ẩn (a in left< 0;2 ight>).

Xem thêm: Sinh Năm 2010 Mệnh Gì, Con Gì, Hợp Hướng Nào, Hợp Màu Gì? 1950 Mệnh Gì Và Phong Thủy Hợp Mệnh Đầy Đủ Nhất

Ta có: (fleft( 0 ight) = 2left( b + c ight) - bc - 4 = - left( 2 - b ight)left( 2 - c ight) le 0)

(fleft( 2 ight) = left( 2 - b - c ight)2 + 2left( b + c ight) - bc - 4 = - bc le 0)

Suy ra (fleft( a ight) le max left fleft( 0 ight);fleft( 2 ight) ight le 0).

Tải về

Luyện bài bác tập trắc nghiệm môn Toán lớp 10 - xem ngay